Door Rosaly Studulski en Nanke Verloo

In zowel Nederland als België worden bewoners geactiveerd om activiteiten te organiseren voor asielzoekers. Asielzoekerscentra zouden op die manier beter geïntegreerd raken in de context van een gemeente of woonwijk. Dit burgerschapsideaal staat niet op zichzelf. De beleidswens voor een lokale integratie van asielzoekerscentra vertoont paralellen met bredere maatschappelijke en academische discussies over lokale participatie en actief burgerschap. In dit artikel onderzoeken wij hoe het beleidsideaal van actief burgerschap in twee asielzoekerscentra vorm krijgt en op wat voor manieren beleid deze vrijwilligersactiviteiten zou kunnen ondersteunen. Een vergelijkende interpretatieve beleidsanalyse in twee asielzoekerscentra in Amsterdam en Brussel laat zien hoe vrijwilligerswerk vanuit beleidsdoelen wordt gestimuleerd, lokaal wordt geïmplementeerd en vervolgens ervaren in de dagelijkse praktijk van vrijwilligers en professionals. De casussen vertonen sterke verschillen, maar juist uit deze contrasten zijn belangrijke lessen te trekken. Wij laten zien dat door actief burgerschapsbeleid het asielzoekerscentrum steeds meer fungeert als ‘buurthuis’ en dat integratie dankzij vrijwilligerswerk kan worden ondersteund. Maar we plaatsen ook een kritische kanttekening wanneer activiteiten sterk gedreven worden door een ideaalbeeld van de ‘goede asielzoeker’. Het risico bestaat dat de maatschappelijke verantwoordelijkheid voor het integreren en betrekken van asielzoekers wordt afgeschoven op onbetaalde vrijwilligers en dat activiteiten onbedoeld exclusief zijn voor een bepaalde groep. Wij concluderen dat professionele ondersteuning, begeleiding en financiering cruciaal zijn om het beleidsideaal van vrijwilligerswerk in asielzoekerscentra te volbrengen. Lees het hele artikel in Beleid en Maatschappij.